EnglishPredstavnice Zavoda za metrologiju Mirjana Radević i Milica Odalović prisustvovale su 13. decembra 2022. naučnoj tribini na temu „Radon u školama i vrtićima u Crnoj Gori“ na kojoj je izlagač bio akademik Perko Vukotić čije su oblasti naučnog i stručnog angažovanja gama-spektrometrija, neutronska aktivaciona analiza i radioekologija.
Podsjećamo da je Zavod za metrologiju 2016. oformio Laboratoriju za jonizujuća zračenja u kojoj se obavlja i kalibracija uređaja za mjerenje koncentracije radona u vazduhu. Laboratorija je opremljena savremenom opremom uz pomoć Međunarodne agencije za atomsku energiju (IAEA) u okviru nacionalnog projekta MNE9004.
Radon je plemeniti gas, bez boje, mirisa i ukusa. Izotop radona 222Rn ima relativno kratko vrijeme poluraspada i u lancu raspada, uz emisiju alfa čestice, kako je objašnjeno na tribini, prelazi u drugi stabilniji izotop. Daljim raspadom u lancu nastaju teški metali, bizmut i olovo, koji se kače na čestice prašine, čađi ili duvanskog dima i udisanjem tako kontaminiranog vazduha lijepe se za pluća, što predstavlja rizik po zdravlje, naglašeno je na tribini.
Akademik Vukotić navodi da po evropskom pravilniku nacionalni referentni nivo frekvencije aktivnosti radona ne treba da bude veći od 300 bekerela po metru kubnom, u radnom i životnom prostoru. Navedena vrijednost od 300 Bq/m3 ne predstavlja granicu, već, kako ističe, prag koncentracije radona ispod koga su obolijevanja uzrokovana udisanjem vazduha kontaminiranog radonom u rangu sa drugim rizicima u svakodnevnom djelovanju čovjeka. Kako Crna Gora još uvijek nije usvojila novi zakon o jonizujućem zračenju na snazi je, objašnjava Vukotić, stara norma, donesena prije dvadesetak godina, gdje za staru gradnju maksimalni nivo frekevencije aktivnosti radona ne treba da pređe 400 bekerela po metru kubnom, dok je za novu gradnju taj iznos 200 bekerela po metru kubnom. Svakim povećanjem koncentracije od 100 Bq/m3 rizik od ispoljavanja negativnih djelovanja radona se povećava za 16%, ističe Vukotić.
Osim toga, kako je naveo Vukotić, tokom 2016. realizovan je projekat u okviru kojeg su se pratile koncentracije radona u svim obrazovno – vaspitnim ustanovama u Crnoj Gori i čiji je cilj bio da se roditelji, đaci i nastavnici informišu o uticaju radona po zdravlje.
